އިސްލާމުދީނަކީ އިންސާނާގެ ދިރިއުޅުމުގެ އެންމެހައި ކަންކަމަށް ރިޢާޔަތްކުރެވިފައިވާ ދީނެކެވެ. އެ ދީނުގައި އިންސާނާގެ ދިރިއުޅުން ބާއްޖަވެރިކުރުމަށް ބޭނުންވާ އެއްވެސް ކަމެއް ބަޔާންކޮށްނުދީ ދޫކޮށްލާފައި ނުވެއެވެ. މާތް ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަހީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނައިގައިވެއެވެ.”މިއަދު ތިޔަބައިމީހުންގެ ދީން ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ފުރިހަމަކޮށްދެއްވައިފީމެވެ. އަދި އިސްލާމުދީން ތިޔަބައިމީހުންނަށް ދީނެއް ކަމުގައި ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ރުހިވޮޑިގެންފީމެވެ.” އެހެންކަމުން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތަކީ އެންމެހައި ހާލަތްތަކުގައި އިންސާނާގެ ޢަމަލުތައް ބަހައްޓަންވީ ގޮތް ބަޔާންކޮށްދީފައިވާ އަދި ހުރިހާ ޒަމާނަކަށް އެކަށީގެންވާ ފުރިހަމަ ޝަރީޢަތެކެވެ.
މިއަދު ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ޢަލާމީ ވަބާ ކަމުގައިވާ ކޮވިޑް- 19 ނުވަތަ އެފަދަ ނުރައްކާތެރި ގައިންގަޔަށް އަރާ ބަލިތަކާ ގުޅޭގޮތުން ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމުޢިއްޔާއާއި ގައުމުތަކުގެ ސިއްޙީ އިދާރާތަކުންނާއި ސިއްހީ މާހިރުން ހާމަކުރައްވާފައިވާ އަދި ހާމަކުރަމުންދާ ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅުތަކާއި އިރުޝާދުތަކާއި މިފަދަ ހާލަތެއްގައި ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތްތަކުގެ ތެރެއިން އެކަމަކީ ސަބަބުވެރި އިންސާނެއްގެ ނަޒަރުގައި ގަބޫލުކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމަކީ ނުވަތަ ކޮންމެ އިރުޝާދަކީ ނުވަތަ ކޮންމެ ފިޔަވަޅަކީ އެކަންކަމަށް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި އިޝާރަތްކުރެވިފައިވާ ކަންކަމެވެ. ކޮވިޑް- 19 އާއި ގުޅިގެން މިއަދު ދުނިޔޭގައި އަޅަމުންދާ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކަކީ މީގެ 1400 އަހަރު ކުރިން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތް ބުނެދީފައިވާ ކަންކަމެވެ. މިކަން އިތުރަށް ވިސްނައިގަތުމަށް ފަސޭހައަކަށްޓަކައި ކޮވިޑް- 19 އާ ގުޅިގެން މިއަދު ދުނިޔޭގައި ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ޢަމަލުކުރަމުންދާ ހަރުދަނާ ބައެއް ގޮތްތަކަށާއި ދެމުންދާ ބައެއް އިރުޝާދުތަކަށް ބަލައިލާނަމެވެ.
ސާފުތާހިރުކަން؛
ކޮވިޑް- 19 އިން ރައްކާތެރިވުމުގެ ގޮތުން ކުރެވޭނެ އެންމެ މުހިއްމު އެއްކަމެއްގެ ގޮތުގައި މިއަދު ދުނިޔޭގެ ސިއްހީ ޖަމުއިއްޔާއިންނާއި ކަމާގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުން ވިދާޅުވަނީ ސާފުތާހިރުކަން ދެމެހެއްޓުމެވެ. ހާއްސަކޮށް ހޭންޑް ހައިޖީން އާއި ރެސްޕިރޭޓަރީ ހައިޖީންއަށް ސަމާލުވުމެވެ. އެގޮތުން ގިނަގިނައިން އަތް ދޮވުމާއި ކެއްސާ ކިނބިހި އާޅާއިރު، އަނގައާއި ނޭފަތް ނިވާކުރުމެވެ. މީގެ އިތުރުން ދިރިއުޅޭ ވެށީގެ ސާފުތާހިރުކަން ދެމެހެއްޓުމަށްވެސް އިރުޝާދު ދެއްވައެވެ.
އިސްލާމުދީނުގައި ސާފުތާހިރުކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބާރު އަޅުއްވާފައިވެއެވެ. ރަސޫލާ ހަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. “ސާފުތާހިރުކަމަކީ އީމާންކަމުގެ ދެބައިކޮށްފައި އެއްބައެވެ.” ސާފުތާހިރުކަމުގެ ވަރަށް ގިނަ އިރުޝާދުތައް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ދެއްވާފައިވެއެވެ. ކެއުމުގެ ކުރިން އަތްދޮވުމަށް އިރުޝާދު ދެއްވާފައިވެއެވެ. އަދި ވުޟޫގައި އަތް ދޮވުން ޝާމިލުވެފައިވެއެވެ. މި ދެކަމަށް ވިސްނާލިއަސް އަތްދޮވުމަށް ނުވަތަ ސާފުކުރުމަށް އިސްލާމުދީނުގައި ބާރު އަޅުއްވާފައިވާކަން ހާމަވެގެންދެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ކިނބިހި އަޅާއިރު، އަނގަމަތި ނިވާކުރުމަށްވެސް މާތް ނަބިއްޔާ އިރުޝާދު ދެއްވާފައިވެއެވެ. ޖިސްމުގެ ސާފުތާހިރުކަމަށް އިރުޝާދު ދެއްވާފައިވާ ފަދައިން ވެށީގެ ސާފުތާހިރުކަމަށްވެސް އިސްލާމުދީން ބާރުއަޅުއްވައެވެ. އެގޮތުން މަގުމައްޗަށް ކުނި އެޅުން ފަދަ ކަންކަން އިސްލާމުދީނުގައިވަނީ މަނާކުރައްވައިފައެވެ.
ކަރަންޓީނުކުރުން، އައިސޮލޭޝަން (އެކައެހެރިކުރުން) ލޮކްޑައުން (ފުރަބަންދުކުރުން)؛
ކޮވިޑް- 19 އިން ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައި މިބަލި ފެތުރުން ހުއްޓެންދެން ގެއިން ބޭރަށް ނުނިކުތުމަށް މިއަދު ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ކަނޑަނޭޅި އިރުޝާދުދެއެވެ. އަދި އެފަދަ ފަރާތްތަކުން ބުނާގޮތުގައި މިބަލި ފެތުރުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ބައްޔަށް ޝައްކުކުރެވޭ މީހުންނާއި ރަށަށް ފައިބާ މީހުން ކަރަންޓީނުކުރަންޖެހެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ބަލި ފެތުރޭ ތަނުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުން ގެއިން ނިކުތުން މަނާކުރަންޖެހެއެވެ. އަދި ރަށްތައް ލޮކްޑައުން ކުރަންޖެހެއެވެ. ކަމުގެ މުހިއްމުކަމުން ލޮކްޑައުންކުރުމާއި ކަރަންޓީނުކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު ކަމާގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތަކަށް ޤާނޫނުތަކުން ދީފައިވެއެވެ. މި ހަރުދަނާ އުޞޫލަކީ މިއަދަކު ހޯދުނު އުޞޫލެއް ނޫނެވެ. އާދެ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި މީގެ އެތަށް ޒަމާނެއް ކުރިން މި އުޞޫލަށް އިޝާރަތްކޮށް މި އުޞޫލު ބުނެދީފައިވެއެވެ. ރަސޫލާ ހަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. “ރަށެއްގައި ޠާޢޫން ބަލި ފެތުރޭކަމުގެ ޙަބަރު ތިބާއަށް ލިބިއްޖެނަމަ، އެރަށަކަށް ނުދާ ހުއްޓެވެ. އަދި އެ ބަލި (ޠާޢޫން) ތިބާ ހުރި ރަށެއްގައި ފެތުރިއްޖެނަމަ، އެރަށަކުން ނުނިކުންނަ ހުށިކަމެވެ.”
ސިއްޙީ މާހިރުންނާއި ކަމާގުޅޭ ފަރާތްތަކުންދޭ އިރުޝާދުތަކަށް އަމަލުކުރުން؛
ކޮވިޑް- 19 ފަދަ ގައިގައިން އަރާ، ހަލުވިކަމާއެކު ފެތުރޭ ބަލިތަކާއި އަދި ސިއްޙީ އެންމެހައި ކަންކަމުގައި ފަހު ބަސް ބުނުމަށާއި އިރުޝާދުތައް ދިނުމަށްޓަކައި ދުނިޔޭގެ އެކި ގައުމުތަކުން ބައިވެރިވާ ގޮތަށް އެކުލެވިފައިވާ ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމުއިއްޔާއެއް އޮވެއެވެ. މި ޖަމުއިއްޔާގެ މެންބަރު ގައުމުތަކުން ކޮވިޑް- 19 އާ ގުޅިގެން ޢަމަލުކުރުމުގައި މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ބަލަނީ އެ ޖަމުއިއްޔާއިން ނެރޭ އިރުޝާދުތަކަށެވެ. އަދި މިފަދަ ބަލިމަޑުކަމެއް ފެތުރިއްޖެނަމަ، ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައި އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމުގެ ބާރު ކަމާ ގުޅުންހުރި ސިއްހީ ފަރާތްތަކަށް ޤާނޫނުތަކުން ދީފައިވެއެވެ. ބުއްދީގެ ނަޒަރުން ބެލިއަސް ކޮވިޑް- 19 ފަދަ ބަލި މަޑުކަމެއްގައި އަމަލުކުރާނެ ގޮތް އެނގޭނީ ސިއްހީ މާހިރުންނަށެވެ. އެހެންގޮތަކަށް ބުނާނަމަ، ކަމެއްގައި އަމަލުކުރާނެ ގޮތް އެނގޭނީ އެކަމެއްގެ ޢިލްމާއި ހިލްމު ލިބިފައިވާ ބަޔަކަށެވެ. މި އުޞޫލަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ސާބިތު އަދި ބާރުއަޅާ އުޞޫލެކެވެ. މާތް ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. “ފަހެ ތިޔަބައިމީހުން ނުދަންނަކަމަށްވާނަމަ، ތިޔަބައިމީހުން ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިންނާ ސުވާލުކުރާށެވެ.” އެހެންކަމުން މިފަދަ ބަލިމަޑުކަމެއްގައި ސިއްޙީ މާހިރުންނާއި ކަމާ ގުޅުންހުރި އިދާރާތަކުން ދޭ އިރުޝާދުތަކަށް ބޯލެނބުމަށް އިސްލާމުދީންވަނީ ބާރު އަޅުއްވާފެއެވެ.
ބަލިޖެހުމުގެ ކުރިން ބަލިން ރައްކާތެރިވުމާއި ބަލިވުމުން ފަރުވާކުރުން؛
މިއަދު ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކަށް ބަލައިލައިފިނަމަ، ބަލި ޖެހުމުގެ ކުރިން ބަލިން ރައްކާތެރިވުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބާރުއަޅައެވެ. އެގޮތުން ވެކްސިން ޖެހުން ފަދަ ކަންކަން ޤާނޫނުތަކުން ލާޒިމުކޮށްފައިވެއެވެ. މިއަދު ހަލުވިކަމާއެކު ފެތުރެމުންދާ ކޮވިޑް- 19 އާ ގުޅިގެންވެސް ސިއްހީ މާހިރުންގެ އިރުޝާދަކީ ބަލިޖެހުމުގެ ކުރިން ރައްކާތެރިވުމެވެ. އެގޮތުން ކަރަންޓީނުކުރުމާއި ލޮކްޑައުންކުރަނީވެސް ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުންނެވެ. ރައްކާތެރިވުމުގެ ފިޔަވަޅު އެޅުމާއެކު، ބަލިވުމުން ފަރުވާކުރުމުގެ މުހިއްމުކަމެކެވެ. މިކަމުގެ މުހިއްމުކަން ބޮޑުކަމުން، ސިއްހީ ހިދުމަތް ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުވަނީ ދުނިޔޭގައި އަމަލުކުރަމުންދާ ޤާނޫނުތަކުގައި އަސާސީ ހައްގެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާފައެވެ. ބަލި ޖެހުމުގެ ކުރިން ރައްކާތެރިވުމަށް އިސްލާމުދީނުގައި އިރުޝާދު ދެއްވާފައިކަން ކަރަންޓީނުކުރުމުގެ ބައިގައި ކުރިން ދެންނެވިފައިވާ ހަދީޘުންވެސް ހާމަވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ރަސޫލާ ހަދީޘް ކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. ” ހަމަކަށަވަރުން ބައްޔެގެ ފަރުވާއާއި އެކު މެނުވީ ﷲ އެއްވެސް ބައްޔެއް ނުފޮނުއްވައެވެ.” މި ހަދީޘުން ކޮންމެ ބައްޔަކަށްވެސް ފަރުވާކަމާ، ފަރުވާ ހޯދުމަށް އިސްލާމުދީނުގައި އިރުޝާދު ދެއްވާފައިވާކަން އެނގެއެވެ. އެހެންކަމުން ބަލިޖެހުމުގެ ކުރިން ބަލިން ރައްކާތެރިވުމާއި ބަލިޖެހުމުން ފަރުވާކުރުމުގެ އަސާސަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުން ފެންނަން އޮތް އަސާސެކެވެ.
ކެތްތެރިވުމާއި ފިކުރު ބޮޑުނުކުރުން ނުވަތަ ސައިކޮލަޖިކަލީ/މެންޓަލީ ފިޓުވުން؛
ކޮވިޑް- 19 ގެ ސަބަބުން، އާއްމު ދިރިއުޅުމުގައި އެތަކެއް ތަކުލީފެއް އުފުލަން މިއަދު މިވަނީ ޖެހިފައެވެ. މި ސަބަބަށްޓަކައި ކަމާ ގުޅުންހުރި ފަރާތްތަކުން ނަޞޭހަތްތެރިވަނީ ކެތްތެރިވުމަށެވެ. ގެއިން ނިކުތުން ކޮންޓްރޯލުކުރެވިފައި އޮތުމުންނާއި ކަރަންޓީނުގައި ހުންނަން ޖެހުމުންނާއި ބަލީގެ ނުރައްކާތެރިކަން އިހުސާސްކުރެވުން ފަދަ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ފިކުރު ބޮޑުވުމުގެ މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވެދާނެތީ، މިވަގުތު ސައިކޮލިޖިކަލީ ފިޓުކޮށް ތިބުން މުހިއްމުކަމަށް ސިއްހީ މާހިރުން ވިދާޅުވެއެވެ. އިސްލާމުދީން ވަނީ އިންސާނާއަށް ތަފާތު އިމްތިހާނުތައް ކުރިމަތިވާނެކަމާއި އެކަންކަމަށް ކެތްތެރިވުމަށް ނަޞޭހަތްތެރިވެފައެވެ. އަދި އުނދަގޫ ކަމަކަށްފަހު ފަސޭހައެއް ވާކަމުގެ އުފާވެރިކަމުގެ ޚަބަރުވެސް ދެއްވާފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެތްތެރިކަމުގެ މުހިއްމުކަން ބަޔާންކޮށްދެއްވައި ކެތްތެރިވާ މީހުންނަށް އުފާވެރިކަމުގެ ޚަބަރު ދެއްވާފައިވެއެވެ. ޤުރުއާނުގައި މާތް ﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. “ހަމަކަށަވަރުން ﷲ ވޮޑިގެންވަނީ ކެތްތެރިންނާ އެކުއެވެ.” އާދެ މިފަދަ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތު ލިބިފައިވާ އިންސާނާއަކީ ކެތްތެރި ،ފިކުރު ބޮޑު ނުވާނެ، ސައިކޮލިޖިކަލީ ފިޓު މީހެކެވެ. ސަބަބަކީ މުޞީބާތްތައް ކުރިމަތިވުމަކީ އިލާހީ ތަޤްދީރުކަން އެފަދަ އިންސާނަކަށް އެނގޭނެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ، މުޞީބާތުގައި ކެތްކުރުމުގެ މަތިވެރިކަންވެސް އެނގޭނެއެވެ. އަދި ރަނގަޅުގޮތް މިންވަރުކުރައްވާނެކަންވެސް އެފަދަ އިންސާނަކަށް އެނގޭނެއެވެ. އެފަދަ އިންސާނަކު ﷲ ގެ ރަޙްމަތުން މާޔޫސްނުވާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ޖެހިފައިވާ މުޞީބާތުން ސަލާމަތްކުރައްވާނެކަމުގެ އިހްސާސްވެ ހިތްހަމަޖެހޭނެއެވެ.
ކޮވިޑް- 19 އާއި ގުޅޭގޮތުން މިއަދު ދުނިޔެއިން އާޅާފައިވާ ހަރުދަނާ ކޮންމެ ފިޔަވަޅެއް، ކޮންމެ އިރުޝާދެއް ބުނެދެނީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ފުރިހަމަކަމެވެ. އަދި އެނގި ހާމަވާ ހަގީގަތަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތަކީ ކޮންމެ ޒަމާނަކަށް އެކަށީގެންވާ ފުރިހަމަ ޝަރީޢަތެއްކަމެވެ. އަދި ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި ޢަމަލުކުރަންވީ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތާއި ހައްލުތައް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ބަޔާންވެފައިވާކަމެވެ.
