އަނެއްކާ ވެސް ކޯވިޑަށް ޓެސްޓް ކުރަން ޖެހިއްޖެއެވެ. ފައްސިވި ރަޙުމަތްތެރިއަކާ ސީދާ ދިމާވީއެވެ. އެ ރަޙުމަތްތެރިޔާ ވަރަށް ރަނގަޅުތާއެވެ. ފައްސިވީކަން އޭނާއަށް އެނގުމާއެކު ގުޅައި އެ މަޢުލޫމާތު ދީފިއެވެ. ވަގުތުން ގޭގައި އެކަހެރި ވެއްޖައީމެވެ. ސާމްޕަލް ނަގައި އިންތިޒާރު ކުރަމުން ދިޔައީ ނަތީޖާއަށެވެ. ނަތީޖާ ލިބުނީ މިނިވަން ދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ބޭއްވި ރަސްމީ ފޯރަމެއްގައި އިންދައެވެ. އަލްޙަމްދުލިﷲ އެވެ. މި ފަހަރު ވެސް ﷲ ގެ ހެޔޮ ރަޙުމަތްފުޅުން ވީ ނައްސިއެވެ. އެކަމަކު ހިތަށް އެރިއެވެ. މާދަމާ ވެސް ފައްސިވެދާނެއެވެ.
ވެދާނެއެވެ. ފައްސި ނުވާނެކަން ކަށަވަރުވާނީ 14 ދުވަސް ވީމައެވެ. އަނެއްކޮޅުން ބައްޔަށް ފައްސިވާ މީހުން ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. މުޖުތަމަޢުގެ ތެރޭގައި ބާރަށް ފެތުރެނީއެވެ. ގޭގޭގެ އެތެރިގެއާ ހަމައަށް ވާސިލުވެއްޖެއެވެ. ބައްޔަށް ފައްސިވާ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުން އިތުރުވަނީއެވެ. ހޮސްޕިޓަލްތަކުގައި އެނދުމަތިކުރާ މީހުން ވެސް އިތުރުވަނީއެވެ. އެހެންވިއްޔާ ނިޔާވާ މީހުން ވެސް އިތުރުވާނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މައްޗަށް ކޯވިޑު ކުރި ހޯދަނީ ހެއްޔެވެ؟
ކުރިހޯދާނެއެވެ. މިހާރު އެޔެއްމިޔެއް ނޭނގެއެވެ. އެ ގަހު ކޭލެއް މި ގަހު ކޭލެއް ނޭނގެއެވެ. މި ނިއު ނޯމަލް ނުވަތަ އާ އާންމު ހާލަތާއި ދިވެހިންގެ އާންމު އާދައިގެ ހާލަތާ ހުރީ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ ތަފާތެކެވެ. ފިހާރަ ތަކުގެ ކައިރީގައާއި އެތެރޭގައި ވެސް ބޮޅު އަޅާފައި ހުރެއެވެ. އެކަމަކު އެ ބޮޅުތަކަށް އިޙްތިރާމު ކުރާ މީހަކު ފެންނަނީ މަދުންނެވެ. މާސްކު އަޅާނެ މީހަކު އަޅަނީ އެވެ. ނާޅާ މީހުން ނާޅައެވެ. މާސްކުތައް އަޅާފައި މަގުތައްމައްޗަށް އުކާމީހުން އުކަނީއެވެ. ބޭކާރު ގޮތުގައި ގެއިން ބޭރުގައި އުޅޭ މީހުން ބައިވަރެވެ. މިސްކިތްތަކާއި ފިހާރަތަކާއި ހޮޓާތައްފަދަ ތަންތަނުގައި ވެސް ގައިދުރުކަމެއް ނެތެވެ. ގައިދުރު ކަމަށް ވިސްނައިގެން އުޅޭ މީހާވަނީ މޮޔައަކަށެވެ. ކޯވިޑް ނުރައްކަލެވެ. އެކަމަކު ރޯގާއެއްގެ ގޮތުގައި އެންމެން ނިންމައިފިއެވެ. ބަލީގެ އަލާމާތްތަކާއެކު މުޖުތަމަޢަށް ނިކުމެ އުޅޭ މީހުން ނުފެނޭ ހެއްޔެވެ؟
ފެނެއެވެ. މި ބަލީގެ އަލާމާތްތައް މިހާރު އެންމެން ވެސް ހިތުދަހެވެ. އެއީ ހުންއައުމާއި ކެއްސުމާއި ހުން އަންނަތާ ދެތިން ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނޭވާ ކުރުވެ، ނޭވާ ލާން އުނދަގޫ ވުމެވެ. އެއްވެސް އަލާމާތެއް ނެތުމަކީ ވެސް މި ނުރައްކާބަލީގެ އަލާމާތެކެވެ. އެހެންވިއްޔާ މިހާރު ނުރައްކާ އިތުރަށް ބޮޑުވަނީހެއްޔެވެ؟
ބޮޑުވަނީއެވެ. ރަސްމީ އިދާރާއިން ދެއްވާ މަޢުލޫމާތުތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ލޯ ހުޅުވަންޖެހެއެވެ. ގަބޫލުކުރަން ޖެހެއެވެ. ފައްސިވާ މީހުން އިތުރުވަނީ ޓެސްޓުކުރެވޭ މީހުން އިތުރުވާތީ ހެއްޔެވެ؟
އެހެންވެސް ވާނެއެވެ. އެންމެކުރިން ރާއްޖޭގައި ޓެސްޓްކުރެވޭކަށް ނެތެވެ. ފަހުން އެ ޤާބިލުކަން ހޯދީއެވެ. އޭރުހުރީ 300 އާއި 400 އާ މެދުގެ ޓެސްޓް ހެދޭނެ ޤާބިލުކަމެވެ. މި އަދަދު މިހާރު ބޮޑުތަނުން މައްޗަށް ގޮސްފިއެވެ. މާލެއާއި އަތޮޅުތެރޭގައި ވެސް މިހާރު ޓެސްޓް ހެދެއެވެ. ދުވާލެއްގެ މައްޗަށް ޓެސްޓް ކުރެވޭ މީހުންގެ އަދަދާއި ފައްސިވާ މީހުންގެ އަދަދު ބެލީމާ ނަތީޖާ ފެންނާނެއެވެ. އެ ނަތީޖާއަށް ބަލާއިރު ރާއްޖޭގައި ބަލި ފެތުރޭ ނިސްބަތް އަދި ހުރީ އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓިފައިކަމަށް ބެލިދާނެހެއްޔެވެ؟
ބެލިދާނެއެވެ. ކުރިން ޓެސްޓް ކުރެވުނު މިންވަރަށް ބަލާއިރު ދުވާލަކަށް ބަލިޖެހޭ މީހުންގެ އަދަދު އުޅެނީ 15 އާއި 25 ދެމެދުގައެވެ. މިހާރު މިހިރީ ދުވާލެއްގެ މައްޗަށް 50 އިން 70 އާ ދެމެދުގައެވެ. އޭރާ މިހާރާ ހުރި އެންމެ ބޮޑު ތަފާތަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟
އެންމެ ބޮޑު ތަފާތަކީ ބޭރު މީހުންގެ މައްސަލަ އޭރު އޮތް ހާލަތުން ރަނގަޅު ހާލަތަކަށް ގެނެވިފައިވާކަމެވެ. މާނައަކީ ކުރިން ތޮއްޖެހިގެން ސާފުތާހިރުކަމެއްނެތި ބިދޭސީން ދިރިއުޅުނު ތަންތަނުން އެމީހުން ވަނީ ނެރެވިފައެވެ. އެހެންވީމާ ކުރިޔާ ޚިލާފަށް ބިދޭސީންގެ ތެރޭގައި ފެތުރޭ މިންވަރު ވަނީ ދަށަށް ދާންފަށާފައެވެ. ފައްސިވާ ދިވެހިންގެ އަދަދު އަންނަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. މުޅިން އާ ކްލަސްޓަރތައް ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. ކޮންޓެކްޓް ރޭސިންނަށް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ތެދު މަޢުލޫމާތު ނުދޭކަން އެޗްޕީއޭ އިން ފާހަގަކުރެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މިހެން ބަލާނުލައި އުޅެންވެއްޖެނަމަ ދެންވާނީ ކިހިނެއްބާއެވެ؟
ކުރިއަށް ވާނެގޮތެއް ބުނާކަށް ނޭނގޭނެއެވެ. ބަލަންޖެހޭނީ އެހެން ޤައުމުތަކުގައި ކަންތައްތައް ވެގެންދިޔަ ގޮތެވެ. ކުއްލިއަކަށް އެތަންތަނުގެ ޞިއްޙީ ނިޒާމަށް އޮބިނޯންނަވަރުވީއެވެ. ނުތަކާވަރުވީއެވެ. އެންމެ ބޮޑަށް ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅު އަޅާފައިވާ ބޭބޭފުޅުންނާ ހަމައަށް ވެސް ކޮރޯނާ ވައިރަސް ދަތުރުކުރީއެވެ. އެތައް ބަޔަކު މަރުވެދިޔައީއެވެ. މި ހާލަތަށް އަދިވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. އެކަމަކު އަބަދު ފުރަބަންދަކު ނުތިބެވޭނެއެވެ. ދިރިއުޅުމައިގެން ކުރިއަށްދާން ޖެހެއެވެ. މިއީ ކިތަންމެ ނުރައްކާތެރި ބައްޔެއް ނަމަވެސް މި ބައްޔާއެކު ވެސް ދިރިއުޅެވިދާނެއެވެ. ދުނިޔޭގައި ސަރުކާރުތަކުން ދެއްވި އިރުޝާދާއި ކުރެއްވި އިލްތިމާސްތަކާ އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރި ޤައުމުތަކުގައި ބަލި އޮތީ ކޮންޓްރޯލް ކުރެވިފައެވެ. ދެން ހަދާނީ ކިހިނެއްހެއްޔެވެ؟
މިހާލާތުގައި އޮތީ އެމީހަކާ އެމީހެކެވެ. އެ މީހެއްގެ އަމިއްލަ ހާލަތަށް އެ މީހަކު ބެލުމެވެ. ނަފުސީނަފުސީއެވެ.
ނޯޓް: މިއީ ފޭސްބުކްގައި 28 ޖުލައި 2020 ވަނަ ދުވަހު ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ލިޔުވަފައިވާ ލިޔުމުގެ ނަކަލެކެވެ.
